Son vakitlerde karşılığını bilemediğimiz sorularla belirsizlikler içerisindeyiz. ‘’İhtiyaçlarımı rahatlıkla karşılayabilecek miyim?’’ üzere karşılığını aradığımız bilinmeyen kanılara ağır bir halde maruz kalmaktayız. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Uzmanı Kln. Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, ekonomik tasa hakkında açıklamalarda bulundu.
Kişiler olumlu ya da olumsuz fark etmeksizin yeni bir durumla karşılaştıklarında telaş belirtileri gösterebilirler. Telaş duygusu, dışarıdan gelen tehdidin tam olarak ne olduğunun bilinmemesi ve geleceğe yönelik sonların meçhul olmasından kaynaklı hissettiğimiz bir histir. Buradan baktığımızda şahısların algıladıkları ekonomik durumlarının ve yaşadıkları ülkenin ekonomik dalgalanmalarının, ruh sıhhatleri üzerinde değerli bir tesire sahip olduğu söylenilebilir.
Ekonomik dalgalanmalar şahısların hayatlarını olumsuz etkiliyor
Hayat aslında belirsizlikler üzerine konseyidir. Bu belirsizlikler ister olumlu olsun ister olumsuz, meçhul olan her durum bireylerde bir ekip olumsuz hisleri tetikleyebilir. Makul seviyede hissedilen dert aslında sağlıklı bir histir. Bizi motive eder, tehlikelere karşı kendimizi ve etrafımızdakileri korumamıza ve tedbirler alarak hayatta kalmamıza yardımcı olur. Örneğin; bu durumda telaş kişiyi çalışmaya, planlamaya, sorgulamaya, gelişmeye ve birikim yapmaya itebilirken daha ağır hissedilen korku ise kişinin ömürden aldığı doyumu olumsuz tarafta etkileyebilecek fikir ve davranışlara itebilir. Münasebetiyle hissedilen korkunun yoğunluğu ve kişinin günlük hayatındaki fonksiyonelliği üzerindeki tesirinin, ruh sıhhati üzerinde belirleyeci bir faktör olduğu söylenebilir. Rutinler bireylerin olumsuz hislerle baş edebilmesinde değerli bir rol oynamaktadır. Bireyler içinde bulundukları meçhullüğü gün içindeki rutinleriyle farkında olarak ya da farkında olmadan belli hale getirirler. Örneğin, sabah belirli saatlerde uyanmak, işe gitmek, işten sonra dışarıda bir şeyler içmek ya da yemek yemek, spor yapmak, toplumsal aktivitelerde bulunmak, makul vakitlerde seyahat etmek, alışveriş yapmak, hobileriyle ilgilenmek üzere tüm bu aktiviteler şahısların hayatındaki motivasyonel rutinler ortasında yer alabilir. Şahısların hayatlarındaki kimi faktörler mevcut rutinleri üzerinde engelleyici ya da bozucu rol oynayabilmektedir. Ne yazık ki günümüzde gerek Pandemi şartları gerekse mevcut ekonomik dalgalanmalar, bireylerin günlük rutinlerini gerçekleştirebilmesini zorlaştırabilmekte hatta rutinleri üzerinde bozucu tesire neden olabilmektedir.
Ekonomik telaşla başa çıkmada neler yapılabilir?
Geçmişe ve geleceğe yönelik kusurlu fikirler yerine gerçekçi ve fonksiyonel fikirlere odaklanın. Olumsuz hisler karşısında duygusal yeme ya da hisleri bastırma üzere fonksiyonel olmayan tavırlardan uzak durmak son derece kıymetlidir. Bu süreçte his ve fikirleri tabir etmek, aile ya da yakın arkadaşlardan maddi yahut manevi takviye talep etmek, his paylaşımında bulunmak ve sevdiklerimizle vakit geçirmek üzere aktivitelerin olumsuz hissin azalmasında kıymetli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte gereğince uygun uyumak, nizamlı beslenmek, kişiyi rahatlatacak yoga, meditasyon ya da gevşeme antrenmanları üzere tekniklerden faydalanmak da fonksiyonel baş etme yolları ortasında yer almaktadır.
Ekonomik durumunuzu daha verimli bir biçimde yöneteceğiniz yolları değerlendirin
Ekonomideki belirsizlik ve tutarsızlıklar karşısında bireylerin ekonomik durumlarına nazaran yine planlama yapmaları hayli değerlidir. Planlamalar başlangıçta şahısta tasa ve ümitsizlik uyandırsa dahi bilhassa öncelikli ödeme planlarının yapılması ve sarfiyatların tekrar kıymetlendirilmesi üzere tahlil arayışlarının kişiyi uzun vadede rahatlatabildiği görülmektedir.
‘’Ya Daima Ya Hiç”yapmak yerine rutinlerinizi yine düzenleyin
Mevcut sürdürülebilir rutinlere mümkünse devam edebilirsiniz. Devam edilmesi maddi ya da manevi açıdan zahmet oluşturan rutinler yerine yeni rutinler oluşturmak bireylerin olumsuz his durumları üzerinde rahatlatıcı bir tesir oluşturabilmektedir. Örneğin; maliyeti yüksek bir spor salonuna gitmekten büsbütün vazgeçmek yerine ekonomik durumunuza uygun bir spor salonuna gitmek, meskende spor yapmak ya da açık alanda yürüyüş yapmak üzere yeni rutinler oluşturmak bireylerin düzgün olma halinde kıymetli bir rol oynamaktadır.
Sosyal medyanın çok kullanımından uzak durun!
Gün içerisinde gerek gazetelerde gerekse televizyon üzere kitle bağlantı araçlarında ve toplumsal medya kanallarında iktisadın durumu hakkında çok fazla olumsuz habere maruz kalmaktayız. Olumsuz bir durum, his ya da kanıya daima olarak maruz kalmak bireylerde korkuyu tetikleyebilmekte hatta var olan korkuyu arttırabilmektedir. Bu noktada sonlandırmanın, telaş belirtileri üzerinde olumlu bir tesire sahip olduğu söylenebilir. Burada kast edilen var olan gerçekliği inkâr etmek ve görmezlikten gelmek değildir. Natürel ki de şahıslar birtakım bilgiler edinmeli ve gündemi takip etmelidirler. Lakin ağır telaş oluşturacak içeriklere hudut getirmek ve çok maruz kalmaktan kaçınmak şahısların düzgün olma halinin artmasında değerli bir tesire sahiptir. Örneğin, ‘’ sabahları kalktığımda 10 dakika haberlere bakacağım.’’ formunda kişi kendi ömür sistemine nazaran medya kullanımına sınırlama getirebilir.
Ancak tüm bunlara karşın kişi mevcut durumla baş etmekte zahmet yaşıyorsa, kişinin his yoğunluğunda bir azalma olmuyorsa ya da hissin şiddeti giderek artıyorsa, ve bu durum kişinin günlük hayatını ve fonksiyonelliğini olumsuz tarafta etkilemeye başladıysa psikoterapi takviyesinin alınması kişinin ruhsal güzel olma hali açısından hayli değerlidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
