Son vakitlerde Avrupa’da olduğu üzere ülkemizde de görülme sıklığı artan uyuz paraziti, toplumun her kısmında ortaya çıkabiliyor. Fizikî temas ile çok süratli bir biçimde bulaşabilen bu hastalığın, tedaviye karşı direnç geliştirdiği de gözlemleniyor. Berbat hijyenin yanı sıra bilhassa Covid-19 pandemi sürecinde aile içi temasın artması ve bulaş riski nedeniyle şahısların hastaneye gitmeye çekinmesi uyuz olaylarında artışa neden oluyor. Hastalığın tedavisi için ilaç kullanımına ve hijyen kurallarına çok dikkat edilmesini, birebir vakitte olay varlığında bütün ailenin birlikte tedavi edilmesi gerektiğini belirten Memorial Ankara Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. İbrahim Özcan, uyuz hastalığı ve tedavi teknikleri ile ilgili bilgi verdi.
Her toplumda ve her ekonomik seviyede görülebilir
Ciltte şiddetli kaşıntı ile belirti veren uyuz hastalığına gözle görülmeyen bir canlı olan sarcoptes scabiei hominis akarı neden olmaktadır. Yaş ve cinsiyet ayrımı gözetmeyen uyuz hastalığı her toplumda ve her ekonomik seviyede görülebilmektedir. Bağışıklık sistemi güçlü olmayan ya da bağışıklığı baskılanmış şahıslarda ağır seyredebilen bu hastalık, fizikî yollarla bireyden bireye çarçabuk, 20 dakika üzere bir süreçte bulaşabilmektedir.
Kaşıntı gece uykudan uyandıracak şiddette olabilir
Geceleri artış gösteren hatta hastayı gece uykusundan uyandırabilecek şiddette olan kaşıntılar yüklü olarak el bilekleri, kol iç kısımları, koltuk altı, parmak ortaları, göbek etrafı, kalça, ayak bilekleri, bayanlarda göğüs uçları, erkeklerde ise genital bölgede ortaya çıkmaktadır. Kaşıntının yanı sıra belirtiler ortasında beyaz-gri renkli tünel gibisi 1-10 mm uzunluğunda yapıların yanı sıra kaşıntı izleri, küçük kabarcıklar ve sivilceye benzeri yapılar görülebilir. Çocuklarda ise belirtiler daha çok kulak ardı, yüz, avuç içi ve ayak tabanında oluşabilir.
Kötü hijyen uyuz hastalığının en önemli sebebi
Hijyen şatlarının gereğince uygun sağlanmadığı ve ekseriyetle okul, yurt, bakım konutları, askeriye yahut hapishane üzere toplu bulunulan ortamlarda uyuz hastalığının bulaşma oranı çok daha yüksektir. Tıpkı yatakta yatma, el ele tutuşma, birebir havluyu kullanma, tıpkı ayakkabı ya da terliği giyme, ortak kıyafet kullanma, uzun vadeli fizikî temas ve cinsel münasebet üzere fiziki temasın yüksek olduğu durumlar uyuz parazitinin bulaşma ihtimalini artırır.
Tedaviye direnç arttı
Son devirde Avrupa’da olduğu üzere ülkemizde de uyuz olaylarında artış görülmektedir. Karantina sürecinde bilhassa kalabalık ailelerde aile içi temasın artması ve insanların Covid-19 bulaş riski nedeni ile hastaneye gitmeye çekinmesi nedeni ile uyuz olaylarında artış yaşanmaktadır. Artan uyuz olaylarının yanı sıra son vakitlerde uyuz parazitinin tedaviye direncinin arttığı ve farklı hekimlere giderek, 5-6 defa tedavi olan lakin tekrar de güzelleşmemiş hastaların sayısında da bariz derece yükselme olduğu gözlenmektedir.
Aynı ortamda yaşayan şahıslar de tedavi edilmeli
Spesifik bir laboratuvar tetkiki bulunmayan uyuz hastalığının teşhisi, hastanın şikayetleri ve fiziki ya da dermatoskopik muayenesi ile konulabilmektedir. Bununla birlikte kuşkulu alanlardan alınan örneğin mikroskop ile incelenmesi ile de hastalık belirlenebilmektedir. Uyuz hastalığının tedavisinde ise temel olarak permetrin içeren kremler, sülfürik merhemler, lindan içeren losyonlar, krotamiton içeren kremler ve benzil benzoat losyonların kullanımı bulunmaktadır. Oral yolla alınan kaşıntı ilaçları da tedaviye yardımcı olmaktadır. Lakin tedavide kullanılan bu ilaçlar, uyuz akarlarını ve yumurtalarını çabucak öldürse bile, kaşıntı maalesef bir müddet daha devam edebilmektedir. ilaç kullanımının yanı sıra hastaya ilişkin çamaşır, havlu ve nevresimler 60 derecede yakınmalı ve kızgın ütü ile ütülenmelidir. Halı ve mobilyalar elektrikli süpürge ile süpürülmeli ve sonrasında toz torbası kesinlikle değiştirilmelidir. Ayrıyeten birebir ortamda yaşayan şahısların de faal şikayeti olmasa bile hasta ile tıpkı anda tedavi olması gerekmektedir. Zira bulaşma riski yüksek olan uyuz hastalığının belirtilerini göstermesi 2 -6 haftayı bulabilmektedir.
Uyuzdan korunmak için 5 değerli öneri
1.Uyuzdan korunmada hijyen epeyce kıymetlidir. İnsanların toplu halde bulundukları ortamlarda, toplu ulaşım araçlarında paklığa son derece dikkat edilmelidir.
2.Kişisel korunma için, hasta olduğundan şüphelenilen şahıslarla temastan kaçınılmalıdır.
3.Başkaları ile iç çamaşırı, havlu, nevresim üzere beden ile direkt teması bulunan eşyalar ortak kullanılmamalıdır.
4.Kişi kendi şahsî hijyenine dikkat etmelidir.
5.Ev, otomobil üzere ortak kullanım alanlarının paklığı sistemli gerçekleştirilmelidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
